Çocuklarda sık karşılaşılan morluklar bazen kolay bir çarpma sonucu olabileceği üzere bazen de değerli hastalıkların habercisi olabiliyor. Bu yüzden “Çocuğum yaramaz, koşturuyor, çarpmıştır bir yere” diye önemsememek de, her morlukta alarma geçip kaygıyla yaşamak da yanlış. Liv Hospital Çocuk Hematoloji ve Onkolojisi Uzmanı Prof. Dr. Tülin Tiraje Celkan çocuklardaki hangi morlukların ne vakit ciddiye alınması gerektiğini anlattı.
Morluk sayısını ve boyutunu takip edin
Etkin, canlı, koşturan bir çocukta diz altında bilhassa kaval kemiği üzerinde dayanak doku az olduğu için çarpma-düşme sonucu morluk oluşması doğaldır. Lakin yalnızca diz altında değil bedenin başka bölgelerinde de varsa ve travma olmadan ya da küçük çarpmalarla bile büyük morluklar oluşuyorsa bir kan hastalığının belirtisi olabilir. Bu nedenle ailelerin bu mevzuda dikkatli olmaları, gerektiği takdirde morluk sayı ve boyutlarını takip etmesi gerekir.
Detaylı muayene değerli
Bedenimiz kanama olmasını engellemek üzere programlanmıştır. Damar duvarı, kan pulcukları (Trombosit) ve pıhtılaşmaya yarayan faktörler sayesinde hasarlanan yerde pıhtı oluşup kanama olmasını maniler. Bu 3 faktör iyi iş görmezse yahut sayılarında azalma olursa morluklar oluşmaya başlar. Morluklar ile gelen bir hastada iyi bir hikaye, dikkatli fizik muayene ve kolay birinci basamak testleri ile yüzde 80’den fazla durumda teşhis konulabilir.
Teşhis nasıl konuluyor?
Hastanın ebeveynlerinde ya da kardeşlerinde bu türlü bir şikayet olup olmadığı ve morluklara eşlik eden ağrı ve ateş üzere diğer semptomların görülüp görülmediği konusu teşhis için kıymetlidir. Düşünülen tanıya uygun tetkikler istenir. Genelde tam kan sayımı ve periferik yayma denilen, mikroskopla hücrelere bakılarak teşhis konulur. Bazen pıhtılaşma testleri ve kemik iliği aspirasyonu üzere ileri tetkiklerin yapılması gerekebilir.
Kemik iliği kanseri habercisi olabilir
Morarmalar trombosit yani kan pulcuk sayısı ve işlev bozuklukları İTP ( immün trombositopenik purpura, Glanzmann Trombastenisi, vb), Hemofili A ve Hemofili B, vWF üzere pıhtılaşma faktör eksiklikleri ve lösemi, nöroblastom üzere kemik iliğini tutan tümör hastalıklarının habercisi olabilir. Birebir vakitte kimi karaciğer ve böbrek hastalıklarının birinci belirtisi de morlukların sayı ve büyüklüklerinin fazla olması halinde klinik bulgu verebilir.
Tek başına morluk lösemi demek değildir
Bacaklarda morarma sıklıkla görülen bir lösemi belirtisi olabilir lakin lösemi tek başına yalnızca morluklarla bulgu vermez. Bu morarmaların nedeni blast denilen hücrelerin kemik iliğini istila ederek iyi hücrelerin üremesini engellemesidir. Kemik iliğinde ömür için gerekli olan eritrosit (Kırmızı kan hücreleri) azalınca çocukların rengi solar, halsizleşir, çabuk yorulur, yerinden kalkmak istemez, çok üşürler; kan pulcukları (Trombositler) azalınca hastada morluklar ve peteşi denilen minik kanamalar yanında burun, ağız, idrar kaka, mide kanamaları oluşabilir, lökositler azalınca/artınca ateşli hastalıklar oluşur. Bu nedenle morlukların lösemiyi düşündürmesi için çocukta çoklukla beraberinde kilo kaybı, bedende çeşitli bölgelerde bezeler, dişetlerinde şişkinlik ve eklem ağrıları, ateş ve düzelmeyen enfeksiyonlar olmalıdır. Eklem ve bacak ağrıları romatizmal çocuk hastalıklarına bağlı olabileceği üzere lösemiye de bağlı olabilir.
Ne vakit endişelenmek gerekir?
Eklem ve bacak ağrıları iki haftadan uzun sürüyorsa, sık tekrarlıyorsa, ağrı kesicilere cevap vermiyorsa, hareket kısıtlaması varsa, gece ağrı ile uyanıyorsa kesinlikle araştırılması gerekir. Çok sayıda olan, kendi kendine gelişen, travmanın şiddetiyle aksi orantılı olan, beraberinde burun ve diş eti kanamalarının eşlik ettiği morluklarda da alarma geçilmesi gerekir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
Beyaz Haber Ajansı
