KTÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Coşkun Erüz, Doğu Karadenizde iklim değişikliği tesirlerinin sıklaşan ve gitgide şiddetlenen tabiat olaylarına ve afetlere neden olduğunu belirterek, “Derelerin taşkınları artacak, bunu bekliyoruz, biliyoruz. Kırsal yerleşimi, endüstrileşmeyi, kentleşmeyi dere yataklarından kesinlikle uzaklaştırmamız gerekiyor” dedi.
Doğu Karadeniz’de son yıllarda global iklim değişikliğinin tesirleriyle görülen ani lokal ve şiddetli yağışlar, can ve mal kayıpları ile alt ve üst yapıda hasarların oluştuğu sel ve heyelanlara neden oluyor.
İklim değişikliğinin tesirleri ile hava ve deniz suyu sıcaklığının mevsim normalleri üzerinde seyrettiği bölgede değişen yağış rejimlerinin ani sel ve heyelan risklerini artırdığı belirtildi.
YİNE STRATEJİ BELİRLEMELİ
Karadeniz Bölgesi’nde son yıllarda yaşanan iklim değişikliğinin getirdiği afetlere dikkat çeken KTÜ Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Coşkun Erüz, “Karadenizde iklim değişimi yahut iklimin afaki sonuçlarını bölgemizde çok yağışla kendini gösteren afetlerle gördük. Uzun vadede iklimsel olarak baktığımızda mevsimlerde kayma başladı” dedi.
Doç. Erüz, “Canlı ekosisteminin adaptasyonuna kadar bölgede yaşayan insanların ona nazaran tekrar strateji belirlemeleri gerekiyor. Örneğin derelerin taşkınları artık artacak, bunu bekliyoruz, biliyoruz. Kırsal yerleşimi, endüstrileşmeyi, kentleşmeyi dere yataklarından kesinlikle uzaklaştırmamız gerekiyor. Yağışlar artacak dedik. Yamaçlarda çok yağışa bağlı heyelan riski çok daha fazla. Heyelan riski olan yerleri evvelce tespit ederek bu alanlarda hem yarma açma üzere müdahalelerin hem de yapılan yapıların önüne geçilmeli” diye konuştu.
BALIK AVCILIĞI DA DEĞİŞİYOR
Karadeniz’de deniz suyu sıcaklığının mevsim normallerinin üzerinde olduğuna da dikkat çeken Doç. Dr. Erüz, “İklimi dengeleyen en kıymetli öge okyanus ve denizlerdir. Karadeniz bir iç deniz. Karadeniz, dört mevsim sıcaklığı artıp azalan bir deniz. ‘İklim değişiyor, balıkta mı değişecek?’ deniyor. Balık avcılığı da değişiyor. Karadenizde su sıcaklığı artıyor. Su sıcaklığının artması canlıların sıcaklığa tolere bedellerinin değişmesi ve buna bağlı olarak da yumurtlama ve beslenme periyodu ve bir ortaya gelerek av verdiği toplanma periyotlarında ister istemez bir değişiklik olacak” formunda konuştu.
MUHTEMEL RİSK ALANLARINI TESPİT EDİP TEDBİR ALMALIYIZ’
Afet öncesi riskli bölgelerde tedbir alınması gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Erüz şöyle devam etti:
“İklim değişikliği artık bir olay. Afet yönetmek çok yanlışsız bir yaklaşım değil. Olay olduktan sonra biz devlet olarak çok hoş bir müdahale ile tahlil üretmeye çalışıyoruz. Lakin yanlış yapıyoruz. Bizim riski yönetmemiz lazım. Olay olduktan sonra afeti yönetmek çok sıkıntı ve değerli bir olay. Mümkün risk alanlarını tespit edip risk mümkün durumlarını insanları oradan uzaklaştırmış olmamız gerekiyor. Bir yağış bir heyelan kelam konusu olduğu vakit yalnızca doğal bir oluşum gerçekleşir fakat can kaybı ve mal kaybı olmaz.”
KARADENİZ’DE BİRİNCİLER YAŞANDI
Karadeniz Bölgesi’nde bu yıl iklim değişikliğinin tesirlerine bağlı olarak tabiat olaylarında birinciler yaşandı. Ocak ayı sıcaklığı ortalama 5,4 derece olarak ölçüldü. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün datalarına nazaran son 50 yılda görülen en sıcak ikinci ocak ayı yaşandı. Yağışlar ise ülke genelinde olağan pahalara nazaran yüzde 43 arttı. Şubat ayında dikkat cazip sıcaklık farkları görüldü. En düşük sıcaklık eksi 27,9 derece ile Erzurumda ölçüldü. Rize ise 27 derece ile sıcaklığın en yüksek ölçüldüğü vilayet oldu. Mayıs ayında ise Kastamonu, Rize, Artvin ve Bayburtun yüksek kısımları ilkbaharda beyaza büründü.
91 YILIN EN YÜKSEK YAĞIŞI KAYDA GEÇTİ
Temmuz ayında Türkiyenin büyük bir kısmında mevsim normallerinin üzerinde sıcak bir ay yaşandı. Son 50 yıllık dönemde ikinci en sıcak geçen ay oldu. Yağışlar normaline nazaran yaklaşık yüzde 16, geçen yıla göre ise yüzde 35 artış gösterdi. Rize ve Artvinde yaşanan şiddetli sağanak sele dönüştü, 6 kişi hayatını kaybetti, 2 kişi kayboldu.
Batı Karadeniz de ağustos ayında sele teslim oldu. Kastamonu ve Sinopta son 91 yılın en yüksek yağışı kaydedildi. Bu vilayetlerde meydana gelen sel, can kaybına ve hasara yol açtı. 11 Ağustostaki sel felaketinde Kastamonuda 71, Sinopta 10, Bartında 1 kişi hayatını yitirdi.
Karadeniz’de son 10 yılın kasım ayı ortalaması 10 derece olan deniz suyu sıcaklığı 13 derece olarak ölçüldü.
DHA
Sözcü
