TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda partisinin ismine konuşan CHP İstanbul Milletvekili Emecan, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na, “Bakanlığınız bir yatırım bakanlığı değil, kamu ziyanı bakanlığı hâline gelmiştir zira ‘Ulaştırma Bakanlığı’ deyince akla 5’li çete, yandaşa giden ihale, mega projeler, kamu ziyanı geliyor artık. Ulus olarak yıllar sürecek, torunlarımıza kalacak ağır bir borç yükünün altına girmiş bulunuyorsunuz, daima birlikte girmiş bulunuyoruz” diye seslendi.

CHP İstanbul Milletvekili ve Plan Bütçe Kurulu Üyesi Emine Gülizar Emecan, TBMM Plan ve Bütçe Komitesi’nde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın 2022 yılı bütçesi üzerindeki görüşmeler sırasında CHP kümesi ismine konuştu.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu’na hazine garantili borçlar ve kamu özel işbirliği projelerini soran CHP’li Emecan, “Bakanlığınız bir yatırım bakanlığı değil, kamu ziyanı bakanlığı hâline gelmiştir zira “Ulaştırma Bakanlığı” deyince akla 5’li çete, yandaşa giden ihale, mega projeler, kamu ziyanı geliyor artık. Ulus olarak yıllar sürecek, torunlarımıza kalacak ağır bir borç yükünün altına girmiş bulunuyorsunuz, daima birlikte girmiş bulunuyoruz” dedi.

“KÖİ’NİN BAŞLADIĞI YILDAN BUGÜNE HAZİNENİN BORCU YÜZDE 140 ARTTI”

Emecan, konuşmasına şöyle devam etti:

* Sayın Bakan “Devletin kasasından, milletin kesesinden tek kuruş çıkmadan…” sloganınız da koca bir palavra. Projelere verilen talep garantileri her geçen yıl kamuya büyük yük getirmekte. Hasebiyle fahiş bedel öderken -hizmeti kullanmayan vatandaşlardan da ödedikleri vergiler üzerinden- yandaşlara kaynak, devlet tarafından aktarılmaktadır.

* Projelerin, Türkiye’nin borçlanmasında da çok büyük hissesi var. Kara ulaşımı altındaki kamu-özel iş birliği projelerinin hizmete alındığı ve garanti ödemelerinin de başladığı 2016 yılı sonrasında hazinenin toplam borcu yaklaşık yüzde 140 artarak 759 milyar TL’den 1 trilyon 812 milyar TL’ye çıkmıştır. Bu, projelerle birlikte paralel seyreden bir süreç. Birebir süreçte net borçlanma da süratle artmıştır.

* 2019 ve 2020 yıllarında ise toplam gelirler borçların faizlerine yetmediği için, faiz dışı istikrar negatife dönmüş yani Türkiye borç faizi içinde borçlanır duruma düşmüştür. Lakin bütün bunlar olurken garanti ödemelerinden de asla ödün verilmemiştir.

“KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, DÜYUN-I UMUMİYE’YE DÖNDÜ”

* ‘Yapılan KÖİ projelerinde, kamu-özel iş birliği projelerinde mukaveleler neden döviz cinsinden fiyatlandırıldı?’ diye soracak olursak… Zira adrese teslim verdiğiniz yüklenici misyonlu şirketlerin bu projeleri hayata geçirecek öz kaynakları yoktu ve gereken kaynağı yurt dışından, döviz cinsinden kredi olarak getirdiler.

* Daima şöyle bir savunmanız var: ‘Kamu kaynaklarıyla bu projeleri yapamazdık, bu kadar kısa müddette hizmete alamazdık’

* Bu şirketlerden daha düşük faizde ve uzun vadede, koskoca Türkiye Cumhuriyeti devleti olarak, siz dış finansman sağlayamaz mıydınız, kamu kaynaklarını değerlendiremez miydiniz? Yani aradınız da mı bulamadınız? Üstelik ihale süreçleri de üretim süreçleri de daha şeffaf ve hesap verilebilir bir süreç olurdu.

* Oluşturulan yanlış modelle bütün bu projelerin muhatabı olan Karayolları Genel Müdürlüğü ise resmen bir Düyun-ı Genele yönetimine dönüşmüş durumdadır; devletin kaynakları Karayollarına aktarılıyor, oradan da şirketlere akıyor.

* Bir de Hazinenin borç üstlenim garantisi var natürel; gelir garantileri gerçekleşmediğinde, kontratın feshedildiği durumda Hazine bu kredi borçlarıyla karşı karşıya kalmış olacaktır.

“ULAŞTIRMA SİYASETİNİZ RANT VE TALAN ÜZERİNE KURULU”

* ‘Ulaştırma’ çağdaş manada nedir? Sizin de söylediğiniz üzere, aslında eriştirmektir; üretim için ham husus, gereç ve iş gücünü üretim merkezlerinde buluşturmak demektir.

* Toplumsal devlet anlayışında da ulaşım hakkı kıymetli bir insan ve yurttaşlık hakkıdır, vatandaşların eşit şartlarda yararlanabilmesi gereken bir kamu hizmetidir. Üretim maliyetleri bütçeye gereksiz büyük yükler getirmemelidir.

* Ülkenin kalkınma hedefleri ve toplum beklentileri doğrultusunda çağdaş ve sürdürülebilir ulaştırma siyasetleri belirlenirken de en temel araçları başta planlama, yatırım ve finansman modeli üçlüsü, temel gayeleri da ekonomik toplumsal gelişimin sağlanması ve etrafın korunması üçlüsüdür.

* Sayın Bakan, siz iktidar olarak on yıldır bu manada bir ulaştırma siyaseti uyguladınız mı? Ne yazık ki uygulamalarınızın birçoklarında iktisadın gelişiminden, arazi kullanımından, toplumsal maksatlardan, tabiat ve etraf korunması hassaslığından kopuk, plan desteğinden mahrum bir anlayış, bir siyasetsizlik, daha doğrusu rant ve talan siyaseti iktidarınız tarafından övünerek ortaya konuldu ve konulmaya devam ediliyor.

* Sizin anlayışınız, yaptığınız yatırımların ulaşıma ne kadar katkı sağladığı üzerinden değil dünya ölçeğinde bu yatırımların ne kadar büyük, mega oluşları üzerinden övünen bir anlayış.

“GARANTİ ÖDEMELERİNİN MALİYETİ 2024 YILINDA 100 MİLYAR TL’Yİ AŞACAK”

* Açık kaynaklardan yeniden derlediğimiz bilgilere nazaran, 2016 yılından 2020 yılına kadar kısmen yahut büsbütün hizmete alınmış 4 ana projeye, Hazine’den Karayolları Genel Müdürlüğü eliyle yapılan garanti ödemeleri 14 milyar TL.

* Beş yıllık bu ödemelerin tamamı Hazine tarafından borçlanılarak finanse edildiği için yeni maliyet faiziyle birlikte 20 milyar TL’nin üzerindedir. 2021-2024 yıllarını kapsayan orta vadeli planda ise Karayolları Genel Müdürlüğünün üç yıllık ödenek kestiriminde garanti ödemelerinin yapıldığı cari transferler kalemi 70 milyar TL’yi geçmektedir.

* Yani otoyol, köprü, tünel, kamu-özel iş birliği projelerinin garanti ödemelerinin maliyeti 2024 sonunda 100 milyar TL’yi aşmış olacaktır. Bu fiyat büsbütün kamu borcu yürütülerek finanse edilecektir.

“AKP İKTİDARLARI PERİYODUNDA ULAŞTIRMA İHALELERİ SERMAYE ETRAFLARINA RANT AKTARMA ODAKLI”

* ‘Sayıştay raporlarını da konuşmaya gerek yok akşama kadar burada’ dediniz lakin Sayıştay raporlarında çok önemli sayılar kelam konusu.

* Bilhassa AKP iktidarları periyodunda, ulaştırma ihalelerinin sermaye etraflarına rant aktarma odaklı olduğu da çıkıyor ortaya.

* Örneğin; hiçbir gereği yokken, Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci hususunun (b) bendine nazaran, kaideler oluşmadığı hâlde pazarlık yöntemiyle 9 iş için tam 19,7 milyar TL meblağında kontrat imzalanmış.

* Gayrettepe İstanbul Yeni Havalimanı Metro Projesi’nde, metro üretim işinde metro inşaatının tamamlanma tarihinde gecikme yaşanmaması ismine ve bedelinin havaalanı işletmecisinden tahsil edilmesi kuralıyla metro yüklenicisi tarafından yaptırılmasına karar verilmiş, o denli de yapılmış.

* Ve 7,9 milyon avro ödenmiş bu şirkete. Bunlar Sayıştay raporları, gerçek değil mi? Sayıştay raporlarında çok fazla usulsüzlük ve yolsuzluk var. Bunlarla ilgili hesap verirseniz seviniriz.

Sözcü