Son vakitlerde ismini sıkça duyduğumuz eko-kaygı, uzmanlara nazaran, aslında meskenimiz olan gezegenimizi korumak için bir ölçü gerekli bir reaksiyon. Uzmanlar bununla birlikte eko-kaygının çok olmasının, panik nöbetlere varan telaş atakları ve öfke nöbetlerine dahi yol açabileceği ikazında bulunuyor.
Son vakitlerde ismini sıkça duyduğumuz eko-kaygı, uzmanlara nazaran, aslında konutumuz olan gezegenimizi korumak için bir ölçü gerekli bir reaksiyon. Uzmanlar bununla birlikte eko-kaygının çok olmasının, panik nöbetlere varan korku atakları, öfke nöbetleri hatta saldırganlık reaksiyonlarına dahi yol açabileceği ikazında bulunuyor.
Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Okan Taycan, eko-kaygı ile ilgili sorularımızı yanıtladı. Eko-kaygının konutumuz olan gezegenimizin insan eliyle yok edilme tehdidi karşısında gösterdiğimiz doğal bir reaksiyon olduğunu belirten Prof. Dr. Taycan, “Eko-kaygı dünyamız için bir şeyler yapmamız gerektiğinin sinyalidir, birden fazla durumda tıbben müdahale edilerek düzeltilecek bir sapma ya da bozukluk değildir. Elbette kimi insanlarda çok olabilir. Lakin burada tahlil ferdi reçetelerden çok toplumsal hal almada saklıdır” dedi.
“Bize Bir Karşılık Vermeyeceğini Zannettik”
Konutumuza yani gezegenimize çok hoyrat davrandığımızı ve davranmaya da devam ettiğimizi anımsatan Prof. Dr. Taycan, her bağın bir karşılıklılığa dayanmasına karşın insanların etrafıyla kurduğu alakanın tek taraflı olduğu yanılsamasını yaşadığına dikkat çekti. “Dünyayı, kaynaklarımızı ne kadar tüketsek de bitmeyeceğine, etrafımızı ne kadar kirletsek de tabiatın kendini yenileyeceğine inandık” diyen Taycan, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Yani ne yaparsak yapalım, gezegenimizin bir halde bunu halledeceğini ve bize bir karşılık vermeyeceğini zannettik. Fakat gerçekler katıdır ve eninde sonunda insanın sorumsuzca doğayı tahrip etmesiyle iklim değişikliği denen çevresel felaket kapımızı çaldı ve tüm gerçekliği ile yüzümüze çarpılmış oldu. Bazıları içinde bulunduğumuz bu süreci ‘küresel yok oluş’ olarak isimlendirmektedirler ki şayet gidişatı değiştirmeyi başaramazsak varacağımız noktanın orası olacağı açık.”
Çiftçiler Ortasında İntihar Oranları Arttı
Tabiatın, sel felaketlerinden orman yangınlarına, hava kirliliği nedeniyle oluşan kardiyovasküler hastalıklardan salgın hastalıklara kadar pek çok biçimde reaksiyon verdiğini, sıhhatimizi ve hayatlarımızı tehdit ettiğini tabir eden Prof. Dr. Taycan, şunları kaydetti: “Sosyal yapımızı ve fizikî sıhhatimizi tahrip eden iklim değişikliğinin ruh sıhhatimiz üzerinde de kimi tesirleri olması kaçınılmazdır. İklim değişikliği, direkt müsebbibi olduğu çevresel felaketlerden sonra travma sonrası gerilim bozukluğu, depresyon, çeşitli anksiyete bozuklukları üzere akut devir tesirlerinin yanında, uzun devirde gerilim birikimiyle çaresizlik ve kaybolmuşluk hislerine, saldırganlık, intihar oranlarının yükselmesine, ümitsizlik üzere belirtilerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Dünyanın pek çok yerinde kuraklık nedeniyle gereğince eser alamayan ve ekonomik zorluklar yaşayan çiftçiler ortasında intihar oranları artmaktadır. Örneğin Hindistan’da son 30 yılda 60 bin çiftçinin kuraklık nedeniyle intihar ettiği bildirilmiştir.”
Fizikî Olarak da Hasta Ediyor
Kuraklık, deniz düzeyinin yükselmesi ve çok sıcaklar üzere nedenlerle insanların yaşadığı yerleri terk etmek zorunda kaldığını anımsatan Prof. Dr. Okan Taycan,
“Zorunlu göç başlı başına bir travma olmakla birlikte insanın doğup büyüdüğü ve derin bağlarla bağlı olduğu yeri terk etmesi, kesif bir kaybolmuşluk hissine, gaye ve mananın kaybolmasına yol açmaktadır. Tüm bunların yanında kirlenen hava, su ve tükenen kaynaklarımız fizikî olarak da hastalanmamıza; örneğin uyku sıkıntıları, unutkanlık, bağışıklık sisteminin baskılanması, yeme alışkanlığımızın değişmesi ve mide-barsak meselelerinin artmasına neden olmaktadır” diye konuştu.
Ne Vakit Patolojik Olur?
“Eko” sözünün Yunanca “ev” manasına geldiğini tabir eden Taycan, “Dolayısıyla eko-kaygı konutumuz olan gezegenimizin insan eliyle yok edilme tehdidi karşında gösterdiğimiz aslında doğal bir tepkidir” dedi.
Özü itibariyle korkunun ömrümüzü devam ettirebilmemizi, mümkün tehditler karşısında önlem almamızı ve harekete geçmemizi sağladığını anımsatan Taycan, şöyle devam etti:
“Bu çerçevede bir ölçü eko-kaygının çok da geç kalmadan gezegenimizi kurtarabilmemiz için gerekli ve de sağlıklı olduğunu söyleyebiliriz. Fakat ne vakit ki etraf ile ilgili tasamız beklenenden daha şiddetli olur yahut gereğinden daha uzun sürüp işlevselliğimizi ve bireyler ortası irtibatımızı bozacak halde denetim dışına çıkarsa, o vakit patolojik bir eko-kaygıdan ya da eko-kaygı ile bağlı bir bozukluktan bahsedebiliriz. Eko-kaygının çok olması kimi insanlarda etrafla ilgili haberler ve dünyanın gidişatı hakkında çok üzülme, huzursuzluk, kimi durumlarda panik nöbetlere varan tasa atakları, öfke nöbetleri hatta saldırganlık reaksiyonlarına, bir kısım insanlarda ise tam bilakis ekolojik sorunlardan kaçınma, çaresizlik, ümitsizlik ve hatta uç durumlarda inkar etmeye kadar varabilen reaksiyonlara yol açabilir. Burada başta eko-kaygı olmak üzere iklim değişikliğinin ruhsal tesirlerinin tıbbileştirilmemesinin de bilhassa vurgulanması gerekir. Tüm bunları yaparken insan merkezciliğin tuzağına düşmemiz gerektiğini de bilhassa eklemek isterim. Yalnızca lakin yalnızca bir kesimi olduğumuz ve birlikte yaşadığımız tüm canlı-cansız varlıkları kuşatan bir kavrayış olmaksızın tahlilin mümkün olmadığını bilmeliyiz. Dünyamız hasta iken biz sağlıklı olamayız.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
Beyaz Haber Ajansı
