Şuurlu olarak tüketildiğinde sıhhat için pek çok yararı olan şifalı bitkilerin, bilinçsiz ve çok kullanımına bağlı olumsuz sonuçlar ortaya çıkabiliyor. Açıkta satılan, içeriğinde kullanılan bitkilerin neler olduğu bilinmeyen karışım çaylarının tüketilmemesi gerektiğini vurgulayan uzmanlar, bilhassa teşhis edilen kronik bir rahatsızlık ve tertipli ilaç kullanımı var ise bitki çayı kullanımına ihtimam gösterilmesi gerektiği ikazında bulunuyor. Uzmanlar; demleme, soğuk suda bekletme ve kaynatma biçiminde tüketilebilen bitki çayları hazırlanırken cam ya da porselen demlik kullanılmasını tavsiye ediyor.

Üsküdar Üniversitesi Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksekokulu (SHMYO) Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Program Lideri Dr. Öğretim Üyesi Tuğba Kaman, bitki çaylarının kullanım biçimleri ve kullanımında dikkat edilmesi gereken durumlar hakkında değerli bilgiler paylaştı.

Açıkta satılan bitkilere dikkat!

Dr. Öğretim Üyesi Tuğba Kaman, bitki çaylarının halk ortasında bitkilerden faydalanmak için kullanılan en kolay ve en yaygın tercih edilme biçimi olduğunu söyledi ve ekledi:

“Bilinçli olarak tüketildiğinde sıhhat için pek çok yararı olan şifalı bitkilerin, bilinçsiz ve çok kullanımına bağlı olumsuz sonuçlar istenmeyen durumlar meydana gelebiliyor. Bitki çaylarının sağlam bir yerden temin edilmesi gerekiyor. Şifalı bitkilerin yanlışsız vakitte uygun bir formda toplanması, hakikat bir teknikle kurutulması, uygun bir biçimde koruma edilmesi epey kıymetli. Aksi takdirde her etabında yararlı olabilecek tesirli unsurlarda kayıplar olabileceği üzere ziyanlı hale de dönüşebiliyor. Açıkta satılan, nasıl toplandığı, nasıl kurutulup koruma edildiği bilinmeyen bitkiler alınmamalı. Bilhassa aktarlarda açıkta satılan bitkilerde çeşit karışıklığı da olabiliyor. Örneğin tıbbi papatya, tıbbi olmayan papatyalarla birlikte toplanabiliyor. Her papatyanın tıbbi pahası yoktur ve kimileri zehirli olabiliyor. Böylelikle zehirlenme olayları da sık görülebiliyor.”

İçinde ne olduğu bilinmeyen karışım çaylar alınmamalı

Bitki çaylarının bazen tek bir bitkiden hazırlanabildiği üzere bazen birden fazla bitki kullanılarak hazırlandığını belirten Kaman, “Özellikle karışım olarak hazırlanmış çaylar içinde hangi bitkiden ne kadar ölçüde olduğu belirtilmemiş olabilir. İçeriğinde kullanılan bitkilerin neler olduğu ve hangi oranlarda hazırlandığı bilinmeyen karışım çayları da alınmamalı. Ayrıyeten karışım çaylarda kullanılan bitkilerin birlikte kullanımı da uygun olmayabilir.” dedi.

Kronik rahatsızlığı olanlar, tertipli ilaç kullananlar dikkat etmeli!

Bilhassa kış aylarında hastalıklardan korunmak ve bağışıklığı desteklemek ismine bitkisel çaylara isteğin arttığını söz eden Kaman, “Şifalı bitkilerin pek çok yararı bilinse de birtakım durumlarda riskli olabiliyor. Bilhassa teşhis edilen kronik bir rahatsızlık ve nizamlı ilaç kullanımı var ise bu duruma ayrıyeten ihtimam gösterilmeli ve tabibe istişareden kullanılmamalı. Zira bitkilerin bir kısmı kullanılan ilaçların bedende metabolize olmalarını arttırıcı ya da azaltıcı tarafta tesir edebiliyor. İlaca emsal yahut zıt tesir gösterebiliyor ve buna bağlı olarak da ilaç dozunun ayarlamak gerekebiliyor. Bu durumda birtakım bitkilerin kullanımından kaçınmak ya da tüketimini sonlandırmak gerekebiliyor.” diye konuştu.

Bu bitkiler kullanılırken dikkat edilmeli

Dr. Öğretim Üyesi Tuğba Kaman, ‘Örneğin bağışıklığı desteklemek için tercih edilen güçlü antiviral ve antioksidan tesirleri olan ekinezya bitkisi kimi şahıslarda alerjik durumlara yol açabileceği üzere otoimmun hastalıkları olan ve karaciğer bozuklukları olan şahısların kullanımından kaçınması gerekir.’ dedi ve kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Soğuk algınlığı, taşıt tutması ve mide şikayetlerinde başvurulan zencefilin ise kanama mühletini uzatabildiği için aspirin ve warfarin üzere kan sulandırıcılar ile kullanımına dikkat etmek gerekiyor. Adaçayı da soğuk algınlığı devirlerinde ağız ve boğaz enfeksiyonları üzere şikayetlerde dayanak alınabilecek antimikrobiyal ve antioksidan tesirleri olan bir bitkidir fakat gebe ve emziren annelerin ve küçük çocukların tüketmesi sakıncalı olarak görülüyor. İyi bir antioksidan olan, pek çok yararı bilinen ve yaygın tüketilen yeşil çay da tansiyon ilacı kullanan bireylerde ilacın bedene yararını engelleyebileceği için riskli olabiliyor. Yüksek tansiyon ve çarpıntı şikayeti olan bireylerin dikkatle kullanması gerekiyor. Tekrar güçlü antimikrobiyal tesirinden ötürü teneffüs yolu enfeksiyonlarında faydalanılabilen kekik bitkisinin de yüksek tansiyon hastalarının kullandıkları ilaçların aktifliğini değiştirebildiği için dikkatle kullanılması gereken bitkilerden olduğunu söyleyebiliriz.”

Bitkiye nazaran demleme formu de değişiklik gösteriyor!

Bitki çayı hazırlamak için çeşitli prosedürlerin olduğunu söyleyen Dr. Öğretim Üyesi Tuğba Kaman, kelamlarına şöyle devam etti:

Bitkilerde bulunan biyoaktif tesirli hususların bir kısmı sıcak yahut kaynar suya çabuk geçer, kimileri ise soğuk suda daha kolay çözünür. Şifalı bitkilerden çay halinde faydalanılmak isteniyorsa, çayının nasıl hazırlandığı da bilinmeli. Örneğin bitkilerin yaprak, çiçek üzere daha narin dokulu organları kullanılacaksa demleme halinde hazırlamak uygun olacaktır. Bu sistemde suyun ısısı 80 derecelerde olmalı ve 5-10 dakika ortası bekletilmeli. Kök, kabuk, rizom ve odun üzere sert kısımları ise kaynatma halinde hazırlanmalı. Bu formülde ise 100 derecede 10-30 dk kadar kaynatmak gerekiyor. Ebegümeci, hatmi kökü, keten tohumu üzere müsilajlı bitkilerde soğuk suda bekletme prosedürü uygun olacaktır. Özel bir bilgi verilmemişse infüzyon ve dekoksiyonlar 100 ml su için 2-3 gr bitki olacak halde hazırlanmalı.”

Cam ya da porselen demlik kullanılmalı

Bitki çayı hazırlarken kullanılan gereçlerin de kıymetli olduğunu tabir eden Kaman, “Bitkiler alüminyum ve metal materyallerle tepkiye girebiliyor. Bu sebeple cam ya da porselen demlik kullanmaya itina gösterilmeli. Bitki çaylarında kokulu yahut aromatik tesirli unsurların kaybını önlemek için demlerken kullanılan demliğin kapağının kapalı olması, her vakit taze olarak hazırlanıp tüketilmesi ve en fazla 24 saat içinde tüketilmesi gerekiyor. Ayrıyeten tüketirken şeker ve ya yapay tatlandırıcılar kullanılmamalı.” dedi.

Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı

Beyaz Haber Ajansı